Maxaad ka xasuusataa sheeko xariirooyinkii laguu sheegi jiray ?

Somaalaay Dunidu waa sheeko iyo Shaahid: Sheeko waa wax dhacay, sheegisna mudan oo laga sheekeeyo, Shaahidna waa dhacdo goob jog aad u ahayd, ama qofka ka sheekeynaya uu indhihiisa ku arkey.

Wax kasta oo dunida la sheego, qofka ka sheekeynaya sheeko ayay ku soo gaartay ama isagaaba indhaha saaray, Sheeko waxaa loo sheegaa dhowr arrimood oo ay ka mid yihiin in lagu madadaalo iyo in qofka loo sheegayo ama loga sheekeynayo ay wax ka kororsato, waxaana lagu beegaa xilli ay ku haboon tahay sheegisteeda, sida kulamada, goobaha garta, IWM.

Sheekooyinka Caruurta ama sheeko xariirooyinka, si kastaba ha loo yiraahdee, waa mare caruurta waa lagu madadaaliyaa, marka xigtana waxaa lagu dhisaa garaadka, kastaba iyo aqoonta caruurta.

Sheekooyinka waxa ay ka mid yihiin sugaanta Umad waliba ay leedahay, muddanna in la dhowro, si aaney u lumin, caruurtana loogu faa’iideeyo helisteeda iyo ka haqab beelkeeda.

Dawaco iyo Waraabe

Bari ayaa Dawaco Ari fara badan ka cuni jirtay reero meel deggan. Arigaas oo riyo iyo idaba iskugu jiray.

Maalin danbe ayaa dadkii meel isugu yimaadeen waxaaney ka wada hadleen sidii ay dawacadan dhibka badan iskaga dili lahaayeen.

Waxay dadkii talo ku gaareen in dabin(qool) loo dhigo dawacada. Dawacadii waxay ku dhacday dabinkii loo dhigay. Dadkii waxay ku xireen dawacadii geed jiridiis, si looga aarsado oo waxaa talo lagu gaaray in dab lagu dhex rido.

Dadkii waxay soo gureen qoryo xaabo ah oo aad u badan.

 Waxay xaabadii ka buuxsheen god aad u weyn oo ay ka qodeen geedkii ay dawacadu ku xirnayd agtiisa. Markaas ayey xaabadii dab ku shideen waxayna yiraahdeen, “Aan iska tagno, oo marka dabku uu aad u shidmo ku soo noqono oo dawacada ku dhex ridno.”

Waraabe aad u gaajaysan ayaa wuxuu maqlay ciydii dawacada. Markaas ayuu soo orday oo is yiri, aad ka eryatid neefka ay dilatay maanta,

waraabihii wuxuu u yimid dawacadii xirneyd.

Intuu yaabey ayuu ku yiri, “Naa Dawaco yaa geedka kugu xi-xiray?” Markaas ayey dawacadii tiri, “Waxa igu xiray adeerkay.” Waraabihii (Dhurwaa) ayaa hadana yiri, “Oo muxuu kuu xiray?” Dawacadii ayaa tiri, “Adeerkay aad buu ii jecelyahay.” Wuxuu arkay in aan caato ahay markaa wuxuu ii qalay wan weyn oo aad u buuran. Dabkaasna wankaas ayaa lagu karin doonaa. Aniguna waan diidanahay in aan cuno wankaas buuran, waayo gaajo ima hayso oo maalmahan oo dhan ayaan hilib cunayey, oo waxaan ka cabsanayaa inaan calool xanuun ka qaado. Markii aan damcay in aan ka tagana, intuu i soo qabtay ayuu geedkan igu xiray. Markaan hilibkii cuni kari waayeyna wuu i diley.

Waraabihii ayaa intuu afka aad u kala qabtay illeen waa wax hilib iyo baruur jecele yiri, “Ihi! ihi! ihi! aniga ayaa xariga kaa furaya ee aniga geedka igu xir, si aan anigu u cuno hilibkaas adiguna uga nabad gasho.”

Markii dadkii ku soo noqdeen meeshii dawacadu ku xirnayd, si ay dabka ugu dhex tuuraan, waxay u yimaaddeen waraabe ku xiran geedkii.

 Dadkii ayaa intey yaabeen yiri, “War Waraabe aaway dawacadii?” Markaas ayuu waraabihii yiri, “aniga ayaa xarigii ka furay oo way tagtay.”
Dadkii ayaa yiri, “Oo maxaad uga furtay?” Waraabihii wuxuu yiri, “waxay i tiri dawacadii aniga gaajo ima hayso, ee hilibka la ii keeni lahaa adigu cun.” Markaas ayey dadkii isagii dabkii ku tuureen. Sidaas ayaa waraabihii isku darsaday hunguri xumada iyo doqonnimada ku dhintay.

Dulucda sheekada:
Waxay Soomaalidu sheekooyin keeda had iyo jeer ku sheegtaa in dawacadu ay tahay midda ugu khiyaanada iyo caqli badan habar dugaag oo idil, waraabuhuna (dhurwaa) uu yahay ka ugu doqonsan.